Vonne van der Meer

Al twintig jaar lang vindt de Eilandboekentrilogie van Vonne van der Meer vele nieuwe lezers. Nu verschijnen ‘Eilandgasten’, ‘De avondboot’ en ‘Laatste seizoen’ gebundeld in een jubileumeditie. De boeken gaan over Duinroos, een eenvoudig, gastvrij huurhuis op een Waddeneiland, waar vakantiegangers elkaar opvolgen. De tijdelijke bewoners kennen elkaar niet, maar doordat ze aan dezelfde tafel eten, in hetzelfde bed slapen en in hetzelfde gastenboek schrijven, komen ze met elkaar in aanraking. Zonder het te weten en haast onmerkbaar beïnvloeden ze elkaar en worden hun levens één verhaal. Alleen de lezer is getuige van de dromen en geheimen die schuilgaan achter de zinnen in het gastenboek.

In 2008 ging Vonne van der Meer te rade bij pastoor Nico de Gooijer, met de vraag of hij iets kon vertellen over het Heilig Oliesel, ook wel de laatste sacramenten genoemd. Met een fietstas vol doosjes, flesjes, watjes en zalfjes deed De Gooijer aan tafel voor wat er tijdens de toediening van dit sacrament gebeurt en legde haar de oorsprong en betekenis ervan uit. Algauw werd het Van der Meer duidelijk dat zij deze heldere en levendige verteller nog veel meer te vragen had. In een reeks bijeenkomsten spraken ze over zijn ervaringen als priester, één die alle veranderingen in de kerk in de jaren zestig, zeventig had meegemaakt, met als uitgangspunt: de zeven sacramenten die de katholieke kerk kent. Daarover stelt Vonne van der Meer: ‘Het werden de mooiste gesprekken die ik in mijn leven met een vreemde gevoerd heb, en ik wil ze niet voor mezelf houden.’ De gesprekken met De Gooijer zijn vanaf december 2020 om de maand verschenen in het tijdschrift De Nieuwe Koers, nu volgt een prachtig geïllustreerde uitgave in een gebonden boek, met een voor- en nawoord van Vonne van der Meer.

Jutka Horvath vlucht tijdens de Hongaarse opstand naar Amsterdam. Door de toevallige vondst van een handtas raakt ze in de ban van het vinden. Wat ze vindt brengt ze terug, maar zelf blijft ze zoek. Vonne van der Meers nieuwe roman ‘Vindeling’ begint in Boedapest in 1956. Jutka Horvath vlucht tijdens de chaotische dagen van de Hongaarse opstand samen met haar moeder via Oostenrijk naar Amsterdam. Haar leven begint met verlies: van haar familie, haar taal, haar vader. Door de toevallige vondst – in haar nieuwe vaderland – van een handtas raakt Jutka in de ban van het vinden. Wat ze vindt brengt ze terug, maar zelf blijft ze zoek. Vonne van der Meer bouwde met 13 romans, verhalenbundels, novellen en toneel een indrukwekkend oeuvre. Door haar lichte toon, juist waar het om grote kwesties gaat, is zij een onverwisselbare stem in de Nederlandse literatuur.

In ‘Winter in Gloster Huis’ neemt Vonne van der Meer een sprong in de tijd. De koning zit ruim tien jaar op de troon, de zorg is overgenomen door altijd dienstbare robots, de Klaar met leven-wet is aangenomen. Twee broers krijgen een duizelingwekkende erfenis, plus de opdracht er ‘iets goeds’ mee te doen. De oudste begint een hotel aan een meer waar je waardig en omringd door aandacht kunt sterven. Het wordt een enorm succes. De andere bouwt aan de overkant Gloster Huis, waar mensen die toch aan hun doodswens beginnen te twijfelen, welkom zijn. Daar werken ze vastberaden aan iets wel heel opmerkelijks: de afschaffing van de eenzaamheid. ‘Winter in Gloster Huis’ is het verhaal van een grote dwaasheid: het gevecht van een Don Quichot met de reus aan de overzijde. Een subtiel boek over de lastige vragen waar iedereen uiteindelijk mee te maken krijgt.

In Het smalle pad van de liefde brengt een gezin uit Amsterdam al jaren de zomer door bij een Frans-Nederlands gezin, dat na de dood van het jongste kind in de Auvergne is gaan wonen. De vriendschap tussen de families lijkt er een voor het leven – tot die zomer. Take 7 beschrijft hoe een Deense regisseur de harten verovert van de inwoners van een slaperig dorpje nabij Málaga, met name dat van een Nederlandse weduwe. In Spookliefde verhuist de achttienjarige Amerikaanse Phil tegen haar zin met haar ouders naar een klein eiland ten westen van Ierland. Dan ontmoet ze in een café de muzikant Seamus. In dit boek zijn drie heel verschillende korte romans voor het eerst gebundeld. Wat ze gemeen hebben: de zomer, vroege of late liefdes, misverstanden. En Van der Meers glasheldere stijl.

Wennen aan een nieuw huis en het afscheid van het oude leven zijn de rode draad in de verhalen in ‘Brood, zout, wijn’. De personages zijn in al hun tekortkomingen pijnlijk herkenbaar. Wennen aan een nieuw huis en het afscheid van het oude leven zijn de rode draad in de verhalen in ‘Brood, zout, wijn’ van Vonne van der Meer. Geen verandering haalt zoveel overhoop als een verhuizing. Een vrouw heeft zoveel moeite met het vertrek uit haar geliefde huis dat ze er op een nacht terugkeert en inbreekt. Een weduwe begraaft een Jozefbeeld in de tuin – baat het niet dan schaadt het niet – om de verkoop van haar huis te bespoedigen. Een makelaar vindt de jonge vrouw van het stel aan wie hij een appartement probeert te verkopen veel te aardig voor de praatjesmaker naast haar. Moet hij ingrijpen of niet? De personages in Brood, zout, wijn zijn met veel gevoel voor detail getekend, en in al hun tekortkomingen pijnlijk herkenbaar. Vonne van der Meer debuteerde ruim dertig jaar geleden met een verhalenbundel die prompt werd onderscheiden met de Geertjan Lubberhuizenprijs. Sindsdien bouwde ze een imposant oeuvre op van romans, novellen en verhalen, waarin de mens in al zijn luister en lelijkheid, zijn streven en falen diepgaand onderzocht wordt.

Een vrouw krijgt onverwacht de zorg voor een kind én de moeder. Daar begint een reis door een duistere wereld, met een rechercheur, een pooier en zijn slachtoffer. ‘Een ijzersterk boek’ - Kunststof. In ‘Naar Lillehammer’ van Vonne van der Meer vraagt een moeder op een kinderspeelplaats een wildvreemde vrouw even op haar driejarige dochter te passen. Wanneer de moeder niet meer komt opdagen, neemt de kinderloze Cécile eerst alleen de zorg voor het kind op zich, maar algauw krijgt ze de moeder erbij: de Nigeriaanse Gladys wil met haar oude leven breken en voelt zich in de stad niet langer veilig. Zelfs in een afgelegen vakantiehuis in de bossen bij Lunteren ontkomt ze niet aan de macht van haar pooier. Gaandeweg wordt het Cécile duidelijk waarom naar Lillehammer vluchten zo moeilijk voor Gladys is. ‘Naar Lillehammer’ is geen thriller. Toch komt er een rechercheur in voor, een mortuarium en een verhoor. Het is een andersoortig boek in Van der Meers oeuvre en tegelijk ook helemaal niet, want het stelt vragen over goed en kwaad. Waar de één dodelijk bevreesd is voor ‘de vloek’ moet de ander haar eigen demon in de ogen kijken.