Dogmatiek

De Heidelbergse Catechismus wordt al eeuwenlang gebruikt, maar is geen eenvoudig belijdenisgeschrift. De catechismus voor kinderen wil kinderen in de leeftijd van ongeveer 7 tot 10 jaar helpen om de soms moeilijke woorden te begrijpen. Daarvoor is de inhoud bewerkt tot korte, eenvoudige teksten. De persoonlijke toon is erop gericht dat kinderen zich de Heidelbergse Catechismus al lezende en lerende eigen maken. Precies zoals de opstellers dat bedoeld hebben. Kinderen kunnen de vragen en antwoorden om beurten of samen met hun ouder(s) hardop lezen. Uit het hoofd leren mag, maar hoeft niet. De catechismus voor kinderen is te gebruiken in het gezin, maar ook op school, zondagsschool of tijdens de kindercatechese.

Dit boek biedt een eigentijdse geloofsverantwoording van twee theologen die de christelijke geloofstraditie levend willen houden. Kernachtig en met overtuiging beschrijven ze voor nieuwe generaties studenten en theologen de christelijke leer, in gesprek met de traditie, de kerk en de eigen tijd. Ze richten zich daarbij ook op anderen die geïnteresseerd zijn in de inhoud van het christelijk geloof, inclusief zoekers, sceptici en critici. Dit helder geschreven werk vormt een rijke bron van informatie en inspiratie. De auteurs bespreken het geloof niet geïsoleerd, maar verbinden dit in zijn veelzijdigheid en levendigheid met de vragen van cultuur, samenleving en het leven van alledag. Terugkerend uitgangspunt is het Onze Vader, als concrete gebedspraktijk waarin het geloof tot uitdrukking komt. De overkoepelende structuur van het boek wordt gevormd door de christelijke leer van de Drie-eenheid. Nadenken over inhoudelijke geloofsvragen blijkt nog altijd een bron van enorme intellectuele en spirituele vreugde te kunnen zijn. Dr. C. van der Kooi is als hoogleraar dogmatiek verbonden aan de faculteit Godgeleerdheid van de Vrije Universiteit. Dr. G. van den Brink is hoofddocent dogmatiek aan diezelfde faculteit en bijzonder hoogleraar voor de theologie van het gereformeerd protestantisme aan de PThU, locatie Amsterdam.

Waarom vergeeft God niet zonder meer? Waarom stierf Christus voor onze zonden? In deze wetenschappelijke studie gaan we op zoek naar een antwoord. We gaan daarvoor ver terug in de tijd, maar dat blijkt verrassende antwoorden op te leveren. We luisteren naar Anselmus, aartsbisschop van Canterbury (1033-1109). Hij schreef een boek Waarom God mens werd (in het Latijn: Cur Deus Homo). In dit boek maakt hij duidelijk waarom God niet zonder meer vergeeft. Er is al veel over dit boek geschreven, maar toch werpt deze studie een ander licht op Anselmus’ betoog, mede op grond van nieuwe historische inzichten. Dat geldt met name voor de rol van gerechtigheid en genoegdoening. Zij hebben niet te maken met wraakzucht in God. Of met het herstel van een balans in de wereld of met het herstel van een morele orde zonder meer. Ze hebben te maken met het herstel van het concrete onrecht dat iemand aangedaan is. Vergeving zonder herstel van dit aangedane onrecht is onaf. Gerechtigheid en zeker ook genoegdoening beogen de heelheid en de schoonheid van mens en wereld te herstellen en hen zo weer mooi te maken voor God. Verder gaat de schrijver met dit boek het gesprek aan met auteurs die de laatste jaren over dit onderwerp hebben gepubliceerd. Uiteindelijk is het doel van deze studie om in de moderne westerse cultuur te verhelderen waarom God niet zonder meer vergeeft. Bernard van Vreeswijk (1970) is predikant van de protestantse gemeente te Scheveningen. Hij heeft een aantal wetenschappelijke artikelen over Anselmus geschreven. Verder is hij is al jarenlang betrokken bij het kerkelijk jeugdwerk in Nederland en Oost-Europa, met name bij het ontwikkelen van catechesemethoden.

De Hongaarse gereformeerde theoloog Jenő Sebestyén (1884-1950) introduceerde en bevorderde in de eerste helft van de 20e eeuw het neocalvinisme in zijn vaderland. De Hongaarse gereformeerde theoloog Jenő Sebestyén (1884-1950) geniet in Nederland bekendheid als de man die in de eerste helft van de twintigste eeuw het neocalvinisme in zijn vaderland introduceerde en bevorderde. Hij leerde Abraham Kuyper kennen tijdens zijn studietijd in Utrecht rond 1910, was eredoctor van de Vrije Universiteit (1930) en hoogleraar theologie in Boedapest. Over hem is echter verder weinig bekend in Nederland. De belangrijkste publiek bron over hem is het Hongaarse gedenkboek dat bij de herdenking van zijn honderdste geboortedag verscheen. Dit boek verschijnt nu in Nederlandse vertaling. Het bevat bijdragen over Sebestyéns persoon en docentschap, over zijn werk voor de kerk als predikant, jeugdwerker en veldprediker, en voor het Hongaarse Calvijngenootschap, over zijn promotie in 1930 en over zijn journalistieke werkzaamheid in Kuypers voetsporen.

Het woord 'dogmatiek' klinkt nogal stoffig, saai en moeilijk. Dit boek laat zien dat het ook anders kan! De gewone taal met duidelijke voorbeelden, heldere uitleg van belangrijke bijbelteksten, verdiepende gedeelten en herkenbare vragen zorgen voor een boeiend en prettig leesbaar boek. De auteurs zijn ervan overtuigd dat dogmatiek bijdraagt aan de verdieping van je geloof. Naast argumenten om te geloven komen de Drie-eenheid, de kerk, gebed, hemel en hel, Gods leiding in je leven en veel andere belangrijke thema's uit de Bijbel op een overzichtelijke manier aan de orde. Dit boek richt zich in de eerste plaats op jongeren, maar ook voor volwassenen is 'Dogmatiek voor iedereen' een toegankelijke inleiding in de geloofsleer. _ Verdieping van je geloof _ Heldere uitleg van moeilijke onderwerpen \* Met introductieverhalen, verdiepingsteksten, verwijzingen naar filmpjes en boeiende citaten Dr. Almatine Leene is onderzoeker aan de Universiteit van Stellenbosch (Zuid-Afrika) en daar predikant in de Nederduits Gereformeerde kerk. Daarnaast is ze docent dogmatiek aan de VIAA Hogeschool in Zwolle. Ds. ir. Wim Markus is emeritus predikant binnen de PKN. Hij was voorzitter van en werkzaam bij de HGJB.

Het Werkboek bij Christelijke dogmatiek biedt een handreiking bij het lezen en verwerken van het veelgelezen handboek Christelijke dogmatiek van dr. G. van den Brink en dr. C. van der Kooi. Dit handboek geeft een overzicht van het boeiende landschap van de christelijke geloofsleer. Wat is nu precies de inhoud van wat christenen geloven en waarop baseren zij hun overtuigingen? Het Werkboek bij Christelijke dogmatiek is een welkome gids tijdens de trektocht door dit landschap: het biedt een samenvatting van de hoofdlijnen, wijst kruispunten aan en geeft discussiepunten. Zo draagt het bij aan een vruchtbare verwerking van Christelijke dogmatiek in het onderwijs, op gesprekskringen en bij zelfstudie. Met medewerking van drs. J.H. de Pater-Bakker, drs. A.G. Kloosterman-van der Sluys en J. van der Plas MA. Dr. J. Hoek (1950) is als hoogleraar verbonden aan de Evangelische Theologische Faculteit (Leuven) en doceerde tot oktober 2015 aan de Christelijke Hogeschool Ede en de Protestantse Theologische Universiteit (Groningen). 'Een fantastisch initiatief dat met dit werkboek ons boek doorvertaald wordt naar een meer algemeen toegankelijk niveau, beter toegesneden op tal van onderwijs- en gespreksvormen.' - Dr. G van den Brink en dr. C. van der Kooi, auteurs Christelijke dogmatiek

Deze nieuwe bundel met belangwekkende teksten van dr. Henk de Jong opent met een hoofdstuk over de uitverkiezing, een dogmatisch begrip dat in de loop van de geschiedenis veel invloed heeft gehad en waarover veel gestreden is. De Jong formuleert zijn originele visie op dit thema in een aantal paragrafen, als vrucht van een leven lang omgang met en studie van het Oude en Nieuwe Testament. Dit boek bevat verder een aantal Bijbellezingen over actuele onderwerpen. 'In praktisch al deze twaalf Schriftstudies ontmoeten we de Here God in zijn wonderlijk en onvoorspelbaar handelen. Dat was van mij geen opzet, de stukjes zijn op verschillende tijden vervaardigd zonder een vooropgezet plan. Eigenlijk wel verrassend dat het anders-zijn van God er bij bijna alle studies uitkomt! Zou het niet zo kunnen zijn dat je bij elk nadenken over Gods handelen hierop stuit? Zoals het bij één van de overdenkingen met het woord van Jesaja gezegd wordt: ‘Mijn gedachten zijn niet uw gedachten en uw wegen zijn niet mijn wegen’ (Jes. 55:8). God is anders! Daarom moeten wij zo voorzichtig zijn met onze conclusies uit wat we in de Bijbel lezen. We spreken zo gemakkelijk voor onze beurt en soms moeten we maar helemaal niet spreken en het gewoon bij luisteren laten.' Dr. H. de Jong (1932) is emeritus predikant van de Nederlands Gereformeerde Kerken en woont in Bilthoven. In 2019 werd hem door de Theologische Universiteit van Kampen een eredoctoraat in de theologie verleend. Die universiteit heeft ook een Henk de Jong-leerstoel.

De kerkvaders van de eerste zes eeuwen hebben veel geschreven over sociaaleconomische thema’s, zoals eigendom, arbeid, rijkdom en armoede. Hoewel er in Nederland weinig over geschreven is, bieden hun preken en geschriften een schatkamer aan ideeën die niet zelden van grote invloed zijn geweest op latere eeuwen. In dit boek geeft de auteur een rondleiding door deze schatkamer. Wat we in deze tijd van crisis in het economisch denken namelijk nodig hebben, zijn niet meer van dezélfde ideeën, maar ideeën die ons met andere ogen naar de economie leren kijken. Daarvoor zijn we in het vroegchristelijke economisch denken aan het goede adres. Door de vele (vertaalde) citaten komen de kerkvaders dicht bij de moderne lezer. De opgenomen afbeeldingen laten zien hoe hun ideeën hebben doorgewerkt in de westerse kunst. Dr. Joost Hengstmengel is onderzoeker aan de Tilburg School of Catholic Theology en heeft een gastaanstelling aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zijn onderzoek richt zich op de historische verhouding tussen economie, filosofie en theologie.